Od 2 stycznia 2016 roku weszły w życie zmiany w długości i sposobie korzystania z urlopu macierzyńskiego. W ubiegłym roku przysługiwał tzw. podstawowy i dodatkowy urlop macierzyński. Pierwszy z nich w wymiarze 20 tygodni* (przy urodzeniu jednego dziecka), zaś drugi 6 lub 8 tygodni (przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka). Następnie można było skorzystać z urlopu rodzicielskiego, który trwał 26 tygodni. Obecnie dodatkowy urlop macierzyński przestał istnieć, a jego okres został włączony do urlopu rodzicielskiego, wydłużając go odpowiednio do 32 lub 34 tygodni. Jak można zauważyć, łączny czas pozostania z dzieckiem w domu nie uległ zmianie i wynosi on 52 tygodnie przy urodzeniu jednego dziecka. Warto przypomnieć, iż do 6 tygodni urlopu macierzyńskiego można wykorzystać jeszcze przed porodem.
Do końca 2015 roku z urlopu macierzyńskiego skorzystać mogła tylko matka, podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu, tj. pracownica, kobieta prowadząca działalność gospodarczą lub zatrudniona na umowę zlecenie. W dwóch ostatnich przypadkach ubezpieczenie chorobowe jest fakultatywne. Wysokość zasiłku macierzyńskiego zależała jedynie od postawy wymiaru składek z ostatnich 12 miesięcy. W bieżącym roku do grupy świadczeniobiorców dołączają również bezrobotni, studenci, zatrudnieni na umowę o dzieło lub wykonujący pracę na roli. Pomimo nieopłacania składek otrzymają oni zasiłek z budżetu państwa w wysokości 1000 zł miesięcznie przez rok od porodu. W przypadku osób ubezpieczonych, których zasiłek macierzyński byłby niższy niż 1000 zł, zostanie on wyrównany do tej kwoty.
Istnieje także możliwość przekazania części urlopu ubezpieczonemu ojcu dziecka. Po upływie pierwszych 14 tygodni od porodu, matka może z niego zrezygnować, a pozostałą część wykorzystać ojciec. Również w przypadku śmierci matki, porzucenia przez nią dziecka lub kiedy nie jest zdolna do opieki nad nim, prawo do urlopu przenoszone jest na ojca, a od stycznia tego roku, także na innych członków najbliższej rodziny.
Ponadto, zmianom uległ także urlop rodzicielski. Przysługuje on nie tylko w pełnym wymiarze bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, ale również, dzięki włączeniu do niego urlopu dodatkowego, można podzielić go na 4 części (wcześniej możliwe były maksymalnie 3). Należy podkreślić, iż rodzice powinni korzystać naprzemiennie z wymienionych części, a te z kolei powinny występować bezpośrednio po sobie. Dodatkowo, rodzice dziecka mogą przebywać na nim jednocześnie, z zachowaniem jego wymiaru. Oznacza to, że przy przejściu na urlop rodzicielski zarówno przez matkę jak i ojca, jego całkowity czas będzie wynosił 16 tygodni (oboje skorzystają po 16 tygodni, co łącznie daje 32). Oprócz tego, podczas tego urlopu można wrócić do pracy, ale nie więcej niż na ½ etatu, wydłużając tym samym proporcjonalnie jego długość (maksymalnie rodzic może skorzystać z 64 tygodni urlopu rodzicielskiego).
Kolejną zmianą jest wydłużenie okresu, w jakim ojciec mógł wykorzystać urlop ojcowski. Wcześniej do skorzystania z 14 dni nieobecności w pracy miał czas do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Obecnie może to zrobić w ciągu dwóch lat. Ma także możliwość jego podziału na dwie części, po 7 dni każda.
* Wymiar urlopu macierzyńskiego przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka:
- 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.